Yazılar

Prematüre Bebeklerde Reflü

/in /tarafından

Prematüre Bebeklerde Reflü

Birçok bebekde görülmekle beraber, prematüre doğan bebeklerde de sıkça yaşanan sorunlardan birisi Reflü sorunudur. Reflü kısaca midedeki yiyeceklerin yemek borusuna veya ağız içine geri atılmasıyla neden olur. Yemek borusunda yanma ve hassasiyet yaratan bu durum, bebeğin beslenmeye bağlı olarak sürekli olarak huzursuz olmasına neden olur. Bebeğinizin reflü sorunu yaşadığını düşünüyorsanız, kesin tanı ve tedavi için uzman doktora başvurmasanız gerekmektedir.

Niçin Prematüre bebeklerde reflü daha sık görülür ?

Prematüre bebeklerin yaygın olarak reflü sorunu yaşamalarının 2 ana nedeni vardır.Birincisi prematüre bebeklerin genel olarak az gelişmiş ve zayıf kas yapısına sahip olmaları, yemek borusu kapacığının da gevşekliğine neden olabilmesidir.

İkinci neden ise prematüre bebeklerin sıkça yaşadıkları solunum zorluğuna (Respiratory distress) bağlıdır. Atipik nefes alışverişine bağlı olarak akciğerler yemek borusunda kasılma meydana getirmektedir.

Bu iki faktör prematüre bebeklerde yaygın olarak miğde asitlerinin ve sindirilmemiş besinlerin miğdeden geriye doğru, yemek borusuna atılmasına ve böylece hassasiyet oluşmasına neden olur.

Bu sıkıntılı durumu ağız yolu ile gaz çıkartarak dengelemeye çalışmak mümkün olsada, her gün tekrar eden hassasiyet giderek yemek borusunda yanma ve acıya neden olur.

Hafif ve ağır Reflü tanısı arasında ne tür farklar vardır ?

Reflü hafif seyir ediyorsa,beslenme sırasında sık sık (geğirtmek) ) gaz çıkartmak üzere mola vermek, beslenme sonrası dik pozisyonu korumak ve emzik ile desteklemek gibi sabır isteyen çözüm yoları bulunabilir.

Bebek büyümeye devam ediyorsa ve zaman zaman keyifli görünüyorsa, ebeveynler ipuçularını takip ederek her bebek için işe yarayan farklı çözüm yolları keşif edebilir.

Ancak reflü ağır seyir ediyorsa ve aşağıdaki belirtiler söz konusu ise uzman bir hekim başvurmanız gerekmektedir. Böylece gerekli tedavi ve destek sağlanmış olacaktır.

– Bebek nedensiz huzursuzlanır – beslenme sırasında ve sonrasında

– Bebek beslenmeyi red eder veya çok az miktarlar alır

– Sürekli veya aralıklı kusmalar

– Beslenme sırasında tıkanma

– Beslenme sırasında solunum durması ve morarma

– Gaita‘da kan görülmesi

– Sık öksürük ve enfeksiyon belirtisi

– Yetersiz kilo alımı

Prematüre Bebeklerde Reflü nasıl tedavi edilir ?

Reflü tedavisinde hedef miğdedeki besinin yerini koruması ve beslenme borusuna geri atılmasını önlemektir. Besinler miğde içindeki yerini koruduğu sürece, beslenme borusundaki tahriş engellenmiş olur ve iyileşme sağlanır. Tedavinin her türünün, bebeğinizdeki gerekli iyileşmeyi sağlaması için zaman alacağı ve sabır isteyeceği unutulmamalıdır. Aşağıda yer aldığı üzere basitten, komplekse doğru giden pek çok çözüm yolu vardır.

Dik pozisyon :

Tüm yeni doğan bebeklerde olduğu gibi prematüre bebeklerde ilk 6 ay boyunca sırt üstü uyutulması gerekmektedir ( SIDS – Ani Bebek Ölüm Sendromu nedeniyle). Bu durum doğal olarak miğdedeki besinlerin yer çekimine ters etki yapmasına yol acmaktadır. Araba koltuğu veya benzeri ana kucağı pozisyonlarıda bebeğin miğdesi üzerinde baskı yaratması sebebiyle beslenme sonrası uygun çözümler arasında değildir. Bunun yerine bebeğin en dik hali ile gerekirse uzun süre uygun kucak pozisyonda tutulması önerilmektedir. En uygun pozisyon için bkz. safe & effective wedge like the Res-Q Wedge

 

Sık sık geğirme molası ve emzik kullanımı:

Ebeveynler beslenme esnasında sık sık mola verip, miğdedeki minik gaz çıkışlarını teşvik etmelidir böylece büyük geğirmelerin büyük besin miktarların geri atması önlenmiş olur. Ebeveynler özellikle beslenme sonrası ve gün içinde bebeklerinin emzik kullanımını teşvik etmeleri hafif reflü vakalarında çözüme yardımcı olacaktır. Zira yutkunma refleksi ve beslenme borusunda oluşan baskı miğdedeki besinleri baskılayıcı etki yapmaktadır.

 

Kıvam artırıcı besin desteği

Bebeğinizin doktoru ile görüşerek kullanmakta olduğunuz hazır mama değişikliğine veya anne sütüne ilave kıvam artırıcı besin destekleri konusunda yardım istemek çözüm yollarından birisi olabilir.

Daha fazla detay için American Academy of Pediatrics warning here)

 

Anne sütü ile beslenmede, Anne’nin gıdasına dikkat

Reflü’nün en sık karşılaşılan nedenlerinden biride bebeğin belirli proteinleri tolere edememesidir. Prematüre bebeklerini anne sütü ile besleyen annelerin kendi günlük beslenmelerinde bazı şarküteri ve süt ürünlerini, yumurta, soya ve bazı et çeşitlerini çıkartmaları gerekebilmektedir. Bu konuda annenin iyi gözlem yapması ve konuyu araştırması önerilmektedir.

Önerilen yazılar: this article , this article ,specialized formulas

 

Reflü için ilaç tedavisi

Elbette her ebeveyn bebeği için ilaçsız çözüm yolları tercih etmektedir.Ancak yukarda sayılan çözüm yolları sorunu ortadan kaldırmıyorsa doktor tedavisinin öngöreceği ilaçları kullanmak gereklidir.

Zira reflü tedavisinde kullanılan ilaçlar miğdedeki asit dengesini sağlarken, beslenme borusundaki tahrişi önlemeye yönelik işlev göstermektedirler.

Reflü ilaçlarının bir olumsuz yan etkisi miğdedeki asitleri etkisiz hale getirmesi ve böylece bakterilerin oluşmasına zemin hazırlanmasıdır.

Böylece bebekler daha fazla enfeksiyon riski ile karşı karşıya kalırlar.

Dolaysıyla zaman ve sabır istesede ilaçsız çözüm yollarını denemek en ideal durumdur.

 

Reflü ameliyatı

Reflü ameliyatı bebeklerde pek önerilmemektedir.Ancak gerekli kilo artışı ve büyüme hiç sağlanamıyorsa veya solunum sorunu varsa durum değerlendirilebilir.

Reflü bebekler için olduğu kadar ebeveynler içinde son derece  sıkıntı verici bir durumdur.

Reflülü bebekler son derece hassas olur.Anne ve baba olarak bebeğimizin acısını dindirememek , ona care bulamamak son derece yıpratıcı bir süreçtir.

Beslenme gibi bebeği için son derece gerekli bir sürecin, acı,gerginlik ve huzursuzluk yaratması özellikle anneyi çok zorlamaktadır.Bu zor durumun geçici olduğu ve bebeğin büyümesi, ek gıdaya geçişi ile birlikte hafifleyeceği unutulmamalıdır.

 

Kaynaklar :

http://www.webmd.com/heartburn-gerd/reflux-infants-children

http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/infant-acid-reflux/home/ovc-20157639

http://www.niddk.nih.gov/health-information/health-topics/digestive-diseases/ger-and-gerd-in-infants/Pages/overview.aspx

Prematüre bebeğimin gelişimini hızlandırmak için ne yapmalıyım?

/in /tarafından

En sık sorulan sorulardan birisi, prematüre doğan bebeğimin gelişimini hızlandırmak için ne yapmalıyım ?

Prematüre Hastaneden eve çıktıktan sonra birçok organı ile ilgili bir takım riskler ve sorunlar devam edebiliyor.

1.) Akciğer ile ilgili problemi olabiliyor: Dış enfeksiyon etkenlerinden iyi korunması gerekiyor, özellikle kış aylarında. Prematüre bebekler ne kadar sık hastalanırsa, ki düşük bağışıklık sistemi nedeniyle akciğer enfeksiyonlarına karşı eğilimleri oluyor ve buda gelişimlerini olmusuz etkiliyor.

Bu nedenle gelişimi desteklemek için hijyene ve kış dönemindeki enfeksiyonlara çok dikkat etmek gerekiyor.

2.) Gözleri ile ilgili sorun olabiliyor. Ailelerin bebeklerinin göz muayene ve takiplerine önem vermeleri gerekiyor, ki eğer gerekirse gerekli girişim için geç kalınmasın.

3.) Nörolojik takip önemli, yani bu bebeklerin merkezi sinir sistemlerinin gelişimi ile ilgili sorun olabiliyor. Ailerlerin bebeklerinin davranışlarını yakından izlemesi ve uyaran çeşitliliğini artırması çok önemli. Bebeğin işaret dilini anlamak, ihtiyaçlarını zamanında karşılamak, bol bol ten teması yapmak, konuşmak ve oyun oynamak beyin gelişimini teşvik etmek için yapılabileceklerin başında gelmektedir.

4.) Beslenme, ailelerin en hassas olduğu konulardan birisidir.Bebeğim ne zaman kilo alacak, ne zaman boyu uzayacak ve ne zaman yaşıtlarına yetişecek gibi kaygılar çok yaygın olabiliyor.

Oysa altını çizmek gerekiyor ki, bu bebeklerin hızlı şekilde kilo alması ve çok hızlı büyümesi çok iyi bir şey değil. Hekimler bunun tam tersini teşvik ediyor ve prematüre bebeklerin kendi hızında, kendi ritminde büyümelerinin daha sağlıklı olduğunu vurguluyor.

Tıp anladı ki prematüre bebeklerin yavaş yavaş, kendi hızlarında büyüyerek zaman içinde akranlarını yakalamaları çok daha sağlıklı.

Prematüre veya çok düşük doğum ağırlığına sahip bebekler çok hızlı kilo alacak olurlarsa, ileriki yaşlarında diabet, karaciğer, kalp ve damar problemleri çok daha fazla olabiliyor.

Beslenme yönünden kilo artışı doktor tavsiyesi dahilinde normal gitmeli,yani aileler bebeklerine çok hızlı kilo ve gerekenden fazla kilo aldırmak için acele etmemelidir.

Prematüre ve düşük doğum ağırlığına sahip bebeklerde, kıt kanat yani az ile idare etme sistemi gelişiyor. İleriki dönemde dış dünyada çok fazla besin almaya başlayınca bir bozukluk gelişiyor.

Bu bebeklerde ailelerin beslenmeye birden yüklenip çok hızlı kilo artışı yaratacak bir caba içine girmemeleri gerekiyor. Prematüre doğan bebeklerin gelecekteki sağlığını korumak için buna çok dikkat etmek gerekiyor.

Prematüre bebeğimin gelişimini hızlandırmak için ne yapmalıyım?

Tekeli Ailesinin PBED ile Tanışması

/in /tarafından

Tekeli Ailesinin PBED ile Tanışması

Oğlumuz adel tekeli 24,5 haftalıkken 720 gr. Olarak 25. Mayıs 2015 tarihinde dünyaya gözlerini açtı. İlk bebeğimiz 2014 yılında 4 aylıkken doğmuş ve doğarken yitirdiğimiz için büyük bir travma ve stres ile Adel’i karşılayabildik.

Adel, ilk doğduğu an kalbi durmuş ve nefes alamamıştı,  ama doktor müdahalesi ile yarım saatte hayata merhaba demişti.

Doğduğu hastanenin yoğun bakımında yaklaşık 6 ay yattı.  Bu sürecin 4. Ayında çıkmaza girdiğimiz günlerde, yoğun bakım doktorumuzun tavsiyesi üzerine PBED kurucusu  İnci Candemir, in kitabını 12 saatte bitirdim ve içimde büyük umutlar oluştu.

Ama bir o kadarda,  ülkemizdeki prematüre bebek, hastane doktor ve yoğun bakım koordinasyonunun yetersiz olduğunu sorgulamaya başladık eşimle. Neden kitaptaki yazılan süreçleri bir ebeviyen olarak uygulayamıyoruz veya  eğitim alıp, bebeğimizle iletişim kuramıyoruz diye ciddi ciddi  düşünmeye  ve analiz etmeye başladık.

Ve sonunda inci hanım ile iletişim kurmaya karar verdik, inci hanım ile buluştuğumuz gün bizim için ve adel için kırılma noktası oldu, nihayet bizim hislerimize tercüman olan, kaygılarımızı anlayan ve çözüm bulan, minumum şartlarda maksimum sonuç üretebilen kişi ile eğitimlerimize başladık.

Bu süreçte oğlumuz iki kez taburcu oldu ve iki kez tekrar hastaneye yattı. Her iki travmada yine yanıbaşımızda 24 saat  iletişime açık İnci Candemir vardı.

Bu panik ve korku ortamından inci hanım sayesinde kurtulduk ve onun yölendirmesi ile başka bir yerde olanakların yeterli olduğu ve ailece kalabileceğimiz bir hastanede yoğun bakımda 3 gece oğlumuzla geçirdik.

Şimdi daha önce yaşadığımız krizler devam etse bile  İnci Hanım ve PBED sayesinde hepsini atlatabiliyoruz . Halen İnci Hanım bize desteğine ve yol göstermesine tüm sabrı ve idealist yapısıyla devam ediyor.

Özet olarak;

İyiki  670 gr. İle hayata tutunmak kitabını okumuşum ve pbed ile tanışmışım, ülkemizde bu konuda sadece hastanelerin ve modern tıbbın  yeterli olacağını düşünmüyorum.

Eğer pbed ile tanışmasaydık neler olurdu bilemem ama bu krizi atlatabileceğimizi hiç düşünmüyorum.

Teşekkürler pbed teşekkürler inci candemir.

Ertuğrul & Olga & Adel Tekeli

 

Annelere Eğitim ile Destek Oluyoruz

/in /tarafından

17.Kasım Dünya Prematüre gününde 17 anneye destek oluyoruz !

Prematüre Bebek Ebeveyn Danışmanlığı olarak 17 prematüre bebek annesine eğitim ve kitap hediye ediyoruz.  Prematüre bebeklerin beslenmesi, uyku, temel bakım ve gelişim gibi konularda aileleri gerekli bilgi ve eğitim ile destekliyoruz.

Katılım koşulları :

– 29.Kasım 2015 tarihine kadar incicandemir@pbed.net  adresine ’’17.Kasım’’  konu başlığı ile kişisel bilgiler ve doğum hikayesini göndermek.

– Prematüre bebeği yeni doğmuş veya en fazla 1 aylık olan prematüre bebek annesi olmak.

– Çekiliş ile belirlenecek 17 prematüre bebek annenin isimleri 30.Kasım 2015 tarihinde  Facebook PBED sayfası ve Instagram @incicandemir_pbed  üzerinde duyurulacaktır.

Annelere Eğitim ile Destek Oluyoruz

Prematüre Bebek Ebeveyn Danışmanlığı olarak 17 prematüre bebek annesine eğitim ve kitap hediye ediyoruz.  Prematüre bebeklerin beslenmesi, uyku, temel bakım ve gelişim gibi konularda aileleri gerekli bilgi ve eğitim ile destekliyoruz

Prematüre Bebek Ebeveyn Danışmanlığı, bebekleri erken doğan ailelere destek sağlayan, prematüre bebek bakımı ve gelişimi hakkında bilgi veren bir eğitim programdır.

Ebeveynlerin sürece dahil edilerek bebeklerinin iyileşmesine ve gelişmesine katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Yurt dışında hastane bünyelerinde hizmet veren PBED, Türkiye ‘de mesleğinin ilk ve tek temsilcisidir.

‘’Prematüre bebekler farklı bir başlangıçtır ve prematüre bebek demek , prematüre ebeveyn demektir.’’

Ebeveynliğe adım atmak, yani anne baba olmak, yenidoğan bebeğin bakımını ve sorumluluğunu üstlenmek başlı başına bir yüktür.

Bu yolculuğa, erken doğan bir bebeğin anne babası olarak başlarken, prematürelik gerçeğine uyum sağlamak üzere bilgi desteği ve bebeğin temel bakım konusunda eğitim gereklidir.

Erken doğum ile sonuçlanan hamilelikler, anne için bedensel ve ruhsal travmalara sebep olmaktadır.

Kuvözdeki bebeğinden uzak kalan anne, yaşadığı belirsizlik nedeniyle korku, çaresizlik ve suçluluk gibi baş edilmesi güç duygular ile karşılaşır.

Hastaneden evine taburcu olan bebeğin bakımı, beslenmesi gibi temel ihtiyacları ve birçok soru karşısında yaşanan bilgi eksikliği annenin kaygılarını artırmaktadır.

İlk günden itibaren prematüre bebeklere tıbbi hizmet vermek kadar, ailelerine de destek ve bakım konusunda eğitim vermek gereklidir.

Prematüre Bebek Ebeveyn Danışmanlığı, anne babayı bilgi ile destekleyerek bebeğinin iyileşmesine ve gelişmesine katkı sağlamayı amaçlayan bir eğitim programdır.

Prematüre bebek büyütürken dikkat edilmesi gerekenler

/in /tarafından

Eve gitme zamanı geldiğinde, bebeğiniz ve sizin için önemli bir dönem başlar. Günler, haftalardır beklediğiniz ‘’O ‘’ gün geldi ve bebeğiniz yenidoğan yoğun bakımdan eve taburucu ediliyor. Tıbbi bakım gereksinimi nedeniyle tüm bakımı hastanede gerçekleşen kırılgan ve narin prematüre bebeğiniz artık size emanet. Kuvöz ortamında kucağına alamadığınız ve hatta dokunamadığınız dahi minik kahramanınızın başta sağlığını korumak, büyümesi için beslenmesini sağlamak gibi tüm ihtiyaclarını artık sizin karşılamanız gerekmektedir.

Prematüre bebeğin bakımı konusunda binlerce soru işareti ve kaygı, bebeğinizi artık eve getirebilmenin heyecanı ile birbirine karışır. Evdeki yeni yaşamın bebeğe uygun planlanması ve hazırlıkların doğru tamamlanması aileyi güvende hissettirecektir. Taburculuk gerçekleşmeden önce bir gecenin‘’uyumlama odasında ‘’ ebeveynin bebeğinin bakımına uyum geliştirmesi için hastane ortamında geçirilmesi önerilmektedir. Prematüre bebeklerin gelişimini etkileyen önemli unsurdan birisi ise ‘’Uygun çevre ve bakım koşulları’’ nın yaratılmasıdır.

Prematüre bebeğin  sağlıklı büyümesi için ev ortamı ve bakım koşullarının uygun olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

– Bebeğin yeni ev ortamına hem fiziki hemde duygusal olarak uyum geliştirmesi için anlayışlı olmak gerekmektedir.

– Bebeğin sağlığını korumak için hijyen kurallarına ve ziyaretçi trafiğine dikkat edilmelidir.Özellikle küçük çocuklardan uzak tutulması önerilmektedir.

– Hekim tarafından belirlenen aşı takvimine dikkat edilmeli.Özellikle RSV aşısı önemli !

– Bebeğin beslenme talimatlarına ve takviyelerine dikkat edilmelidir.

– Huzurlu bir ev ortamı sağlanmalıdır.Prematüre bebekler yüksek ses ve ışık gibi fazla uyaranlardan korunmalıdır.

– Prematüre bebekler günün büyük bölümü uykuda geçirirler.REM uykusu desteklenmesi beyin gelişimi için çok önemlidir.

– Güvenli bağlanma için bol bol kanguru bakım yani ten teması önerilmektedir.

– İlk günden itibaren karın üstü yatırılma – Tummy time alıştırmasına başlanmalıdır.

– Gelişiminde düzeltilmiş yaş dikkate alınmalıdır.

– Uyaran çeşitliğini artırmak ve gelişimi desteklemek için ebeveyninin sevgi dokunuşları ile prematüre bebek masajı uygulaması önemlidir.

– İhtiyaçlarının doğru okunması ve zamanında karşılanması gerekmektedir.

– Araba koltuğu, ana kucağı ve beslenmede orta hat pozisyonu korunmalıdır.

– Prematüre bebeklerin başta beslenme olmak üzere dış uyaranlara karşı daha efor sarf etmeleri gerektiğinden çabuk yorulurlar ve bu nedenle sık sık mola verilmelidir.

Prematüre bebeklerin büyürken en çok da anne babalarının yakın ilgisine ve derin sevgisine ihtiyacları vardır.

”670 gram ile Hayata Tutunmak ” adlı kitabımda da belirttiğim gibi her mucizenin arkasında sevgi vardır.

Prematüre bebek büyütürken dikkat edilmesi gerekenler

Prematüre bebek annesi olmak

/in /tarafından

Vermekte olduğum eğitimler sırasında erken doğum hikayelerini dinlediğim neredeyse tüm annelerin (kendim dahil) başedilmesi çok zor olan birçok duygu ile karşı karışıya kaldıklarını biliyorum. Bunların başında şok, hakimiyet kaybı,belirsizlik, suçluluk, endişe, çaresizlik, yoksunluk  ve derin korku gelmektedir. Zira hamileliği erken doğum ile sonuçlanan ve bebeğinden ayrılan anne bedensel ve ruhsal olarak büyük bir kayıp yaşar.

Bu travmatik durum ile başa çıkmamıza yardımcı olacak ve 2.eğitim modül konusu olan, bebeğini kuvözde bekleyen ailelere düşen 10 -görevin acıklamasına bu yazımda değinmiyeceğim. Erken doğum ile sarsılan ailelerin 3 evreden geçtiği gözlenmektedir.

1.Aile bebeğini yaşattan hekim ve hastaneye karşı büyük bir minnet duygusu içindedir.

2.Hastanedeki kalış süresi uzamaya başladığında, yıpranan sinirler nedeniyle hemşire veya hekim ile iletişim kazaları baş göstermeye başlar.

3.Hastanedeki kalış süresi 70 gün aşmaya başladığında eşler arasında tartışmalar ve hatta krizler yaşanmaya başlar.

Bu yazıda üzerinde durmak istediğim duygu ise, kuvözdeki bebeğinizi görme, dokunma veya ona zarar verme korkusudur. İlk günlerde bu koruya birde bebeğe bağlanmaktan korkma duygusu eşlik eder ve anneler post-partum depresyonun etkisi ile bebeği ziyaret etmekte dahi güçlük çekebilirler.

Peki erken doğan, prematüre bebek cephesinde neler olur ? Ruhsal ve fiziksel olarak anne karnında 9 ay boyunca olgunlaşmaya programlı her bebek için bu erken ayrılış bir travmadır.

Ancak bebeğin hayata kalması için vazgeçilmez olan yeni doğan yoğun bakım birimi, her anne için  doğal olarak korkutucu bir ortamdır.

İlk öğrenilen şey ise söz konusu kırılgan bu minik bebekler için hijyenin hayati ve tartışılmaz önemi.

Çeşitli hastanelerde imkanlar dahilinde bebek – anne merkezli anlayışı ve yaklaşımlar benimsemiş olsa dahi, annenin koşullanması bebeğine dokunmasına engel teşkil etmektedir.

Oysa kuvözdeki bebeğin iyileşmesi ve gelişmesi için, kokusunu, sesini, tenini, sıcaklığını tanıdığı onu haftalarca karnında büyütmüş olan anne sevgisine en az tıbbi tedavi kadar ihtiyaçı vardır.

Burda söz konusu anne – bebek bağının sürdürülmesi elbette doğru uyaranlar ve koşullar altında sağlanmalıdır. Bunun içinde prematüre bebek sahibi ebeveynlerin bilgi ile desteklenmesi ve yetkinlik kazanmaları gerekmektedir.

Ebeveynlere prematüre bebeklerine gelişimsel ve duygusal desteği nasıl sağlayabileceklerine dair bilgi verilmesi, buna bağlı olarak bebeğin ihtiyaçlarının doğru okunup – uygun olarak karşılanması bir çeşit erken müdahale tedbiri olarak tanımlanmaktadır.

Prematüre bebek annesi olmak

Prematüre bebeklerde oral motor (beslenme) gelişim sorunları

/in /tarafından

PBED eğitim programı ile desteklemekte olduğun ailelerden gelen en sık soru ve sorunların başında beslenme konusu gelmektedir. Prematüre bebeklerde beslenme sorunları 2 ayrı dönemde ele alınmalıdır.

1.Yeni doğan bebeklerde ilk 6 ay boyunca karşılaşılan emme güçlükleri

2.Ek gıdaya geçiş ile birlikte yeme – yutma – çiğneme bozuklukları

 

Aşağıda yer alan bilgiler yeme – yutma – çiğnemeye yönelik oral motor gelişim sorunlarına yöneliktir. Oral kas gelişim geçikmesine bağlı olarak emme güçlüğü çeken birçok prematüre doğan bebekde ilerleyen dönemlerde yeme – yutma – çiğneme bozuklukları görülebilmektedir.

Her zaman eğitimlerimde belirttiğim gibi aileye düşen en önemli görev yolunda gitmeyen durumun erken tespit edilip fark edilmesi. Bebeğin takibini yapan hekim ile duruma dair tespitler aktarıldıktan sonra Türkiye ‘de sayıları giderek artan Oral Terapistlerden birine başvurmak gerekmektedir.

Kuşkusuz bebeklerin oral motor gelişim sorunları ile ilgili en doğru teşhis konunun uzmanına aittir. Prematüre bebek sahibi ebeveynlerde genel bir farkındalık yaratmak üzere aşağıda yer alan bilgiler derlenmiştir.

 

Dikkat edilmesi gereken ipucları:

1.Annenin beslenmes esnasındaki bebeğini tutuş pozisyonu – bebeğin postürü.

2.Beslenme esnasında sağlanan psikolojik ortam ve tutum.

3.Bebeğin beslenmeye hazır oluşu.

4.Egzerizler için bebeğin hazır oluşu – asla zorlama yapılmamlıdı

5.Her bebek bireysel farklara sahiptir.Bir bebek için uygun olan ekzersiz diğer için uygun  olmayabilir.Bu nedenle bebeğe neyin iyi geldiğini iyi gözlemlemek gereklidir.

 

Oral motor farkındalık ve duyarlılık oluşturma

Beden üzerinde çok dokunuş duyarlılığı olan sinir hücreleri, ayak tabanı , el ayası,parmak ucu,dil , dudaklar ve yüzde bulunur (Field,2001).

Bu bölgelere uygulanan bilinçli dokunuşlar vücudu genel olarak rahatlatmakla beraber, sinir hücrelerine uyarıcı mesajlar iletmektedir.

Bu nedenle vücudun bu bölgeleri oral – motor destekleme programı için önemlidir.

Oral – motor programın en önemli kısmı, bebeğin veya çocuğun uygulanacak olan alıştırmaya – egzersize iştirak etmesi yani katılımı. Aksi taktirde, zorlama ‘’kaçış veya savaş tepkisine ’’ neden olacaktır.Böylece aktarılmayak istenen dokunsal mesaj, otomatik hareket kalıpları ve duyusal tepkimeye ters düşecektir.

Oral motor alıştırmasına başlamadan önce söz konusu 6 bölgeye yumuşak masaj hareketleri yapılması önerilmektedir.(Çocuk kendiside yapabilir) Çünkü vücudun uç kısımlarıdan başlayarak merkeze (yani ağız bölgesine) ilerlemek çok önemlidir.

1.Yağ veya losyon kullanılarak yüz , ağız ve dudakları kapsıyacak şekilde cene bölgesi yuvarlak hareketler ile ısındırılır.Bebeğin hareketler sırasında ağzını ne kadar açtığını gözlemlemek önemli.Bu sırada ‘’ağızını küçült – ağzını kapat- dudaklarını birleştir’’ gibi talimatlar ile aktivite desteklenir.

2. Her zaman dokunsal aktivitelere, sözel destekler eşlik etmeli. “Şimdi sol ayak tabanına dokunuyorum gibi.”

3. Yüz kasları ısındırılıp dokunsal uyaranlara hazır olduğunda parmak ucları ile dudaklara hafif masaj hareketleri ile başlanır. Ne yaptığımızı anlatan sözel destekler devam eder.

 ALIŞTIRMALAR: 

1.Pipet ile çiğneme alıştırması :

Cene, dudak ve dil kaslarını çalıştırılır. Bebeğin karşısına geçip sizi taklit etmesini teşvik edin.Dişleri olan tüm bölgelerde kısa süreli ısırma – çiğneme alıştırması yapılır. Sağ – sol – ön olmak üzere her 3 bölgede 10 ile  30 ‘er tekrar hedeflenmektedir.Alkış ve sayı sayarak  bebek teşvik edilir.

Çiğneme esnasında ağız ne kadar az acılırsa ( küçük açıklık) o kadar iyi. Çiğneme esnasında ağızın kapalı tutulması teşvik edilmelidir. Ebeveyn parmaklar ile ağızın kapalı tutulmasına destek sağlayabilir. ‘’Ağızını kapalı tut ‘’ diyerek teşvik edilir.

Çiğneme esnasında istenen cene hareketi aşağıya – yukarı olmalı. Sağ – sola veya öne doğru değil. Yukarıda sözü edilen hareketler doğru yapılmıyorsa, egzersizi bir başka defa denemek üzere kesmek gerek.

 

2.Nuk fırca ile Dil bastırma alıştırması:

Nuk masaj fırçası özellikle oral motor farkındalık egzersizleri yapmak üzere geliştirilmiştir. Bu alıştırma sıra olarak pipet çiğneme egzersizinin ardından yapılacağı için çok önemli olan nokta bebeğin Nuk fırçasını çiğnememesidir. Nuk fırçası ile bebeğin dili ağızın içinde aşağıya doğru hafif basıtırılır ( sabit şekilde tutularak ).

Uygulama sırasında dilin ağızın içinde kalması önemli.

Amaç dilin cene ile bağımısız hareketini teşvik etmek ve böylece farkındalık yaratmak. Eğer dil ve cene kasları birbirinden bağımsız hareket edemiyorsa bebeğin ağız kocam açılır ve dili ağızın içinde kalmaz. İstenmeyen bu durum için bebek 10 ile 30 aralığında sayı sayılarak teşvik edilmelidir. Alıştırma sırasında ebeveyn cene altından tutarak, dilin ağız içinde kalması destekleyebilir .

Yine tüm hareket boyunca ağızın minimum açılması hedeflenir. Bu alıştırma ile dil kasının ağız içindeki farkındalık ve böylece normal oral motor duyarlılık gelişimi hedeflenmektedir.

3.Nuk fırca ile  Dil fırçalama alıştırması:

A. Fırca dilin üst orta yerine yerleştirilir , ileriye ve geriye ( öne arkaya) dilin üzerinde hafif fırçalama /  masaj hareketi yapılır.10 – 15 tekrar.

B. Fırca dilin alt orta yerine yerleştirilir , ileriye ve geriye ( öne arkaya) dilin altında hafif fırçalama /  masaj hareketi yapılır.10 – 15 tekrar.

 

4.Nuk fırca ile  Dil kıvırma  alıştırması:

A.Bu alıştırmada bebeğin dilinin ön uc kısımı kıvrılır ve fırça ile sabit tutulur. Dil yine ağız içinde kalmalıdır. 10 ile 30 arasında sayı sayarak sabit şekilde beklenir. x 5- 10 kez tekrarlanır

B.Sırası ile bebeğin dili sağ – sol  tarafından orta iç hatta doğru kıvrılır. Dil yine ağız içinde kalmalıdır.10 ile 30 arasında sayı sayarak sabit şekilde beklenir. x 5 – 10 kez tekrarlanır.

Tüm alıştırmalarda amaç dil ve cene kaslarını birbirinden bağımsız şekilde hareket etmeye teşvik etmeyi amaçlamaktadır. 4 -5 yaş çocuklar için NUk fırça yerine pilli dış fırçası kullanılabilir.

5.Parmaklar ile Diş etkerine masaj alıştırması:

Anne veya babanın hiçbir araç kullanmadan bebeğinin diş etlerine parmak ucları yardımı ile uygulayacağı hafif masaj hareketleri farklı uyaran çeşitliliği yaratacaktır. (Ellerin temiz olması koşullunda)

Tüm ekzersizler için altın kural :

Her bebek bireysel farklara sahiptir.Bir bebek için uygun olan ekzersiz diğer için uygun olmayabilir. Bu nedenle bebeğe neyin iyi geldiğini iyi gözlemlemek gereklidir.

 

Prematüre bebeklerde oral motor (beslenme) gelişim sorunları

Bebekler için önemli olan nasıl beslendikleri değil, nasıl sevildikleridir

/in /tarafından

Özellikle prematüre bebek sahibi anneler için beslenme konusunda doğru bilgilenmek çok önemlidir. Annelerden aldığım sayısız mesajın ortak noktası beslenme ve anne sütü konusundaki kaygılar ve sıkıntılarda birleşiyor. 1,5 yıl boyunca anne sütü sağmış 24 haftalık  doğan prematüre bir bebeğin annesi olarak, sizlere kişisel deneyimimden yola çıkarak nasihata bulunmak değil niyetim.

Aşağıdaki bilgiler bilimsel gerçekleri yansıtmaktadır. Prematüre bebeklerin ek gıdaya geçiş ile birlikte olası Oral motor gelişim sorunlarına ise ileri ki yazılarımda değineceğim.

Kolay ve doğal gibi görünsede prematüre doğan bebeklerin beslenme alışkanlıklarını geliştirmeleri çok yorucu ve zor bir süreçtir. Bebek için olduğu kadar, anne içinde mücadele ve sabır gerektirir.

Beslenme sorunu prematüre bebeklerin ilk 1 yılında çok yayındır.Bunun nedeni ise aşağıda yer alan başlıklar şeklinde sıralanabilir.

1.Emme – yutkunma – nefes almak ; bu muhteşem 3 ‘lünün koordinasyonu prematüre ebekler için son derece kompleks bir refleks gelişimi gerekmektedir.

2.Yoğun bakımdan gelen alışkanlık ile aileler bebeğin kilo alarak beslenmesi konusunda hassiyet içinde olurlar.

3.Hastane ortamındaki beslenme alışkanlığı (beslenme tüpü veya olumsuz deneyim). Prematüre bebeklerin oral hoşnutsuzluğu uzun süreli entübe işlemine bağlı olabilir. Uygun oral terapi önerilir.

4.Bebeğin henüz gelişmekte olan yanak ve çene kasları.

5.Ebeveynler uygun besleme tekniklerini ve bebeğin açlık belirtilerini biliyor olmabilir.

6.Beslenme problemleri sağlık , oral ve davranışsal sebeblerden kaynaklanabilir.

7.Reflü beslenmeye bağlı acı verebilir , oral hassiyeti savunma güdüsü ile tetikliyor olabilir

8.Bebek stresli ve yorgun iken , uzun süren zorlanmış göğüsten emme çabası hoşnutsuz bir deneyimin gelişmesine neden olabilir.

9.Hastaneden çabuk taburcu olan bebeklerin beslenme sorunları hayati olabiliyor.

10.Bebeğin nefesinin sıklılığını ve derinliğini fiziksel istikrarı dengeleyerek sağlaması güçtür.

11.Prematüre bebekler düzeltilmiş yaşlarında dahi yaşıtlarının beslenme performasının gerisinde kalabilir.

 

Prematüre bebek sahibi annelere beslenme konusunda öneriler :

1.Son derece büyük fedakarlık ve emek isteyen her 3 saate 1 kez çift başlıklı elektrikli pompa ile süt sağmaktan asla vazgeçmemek gerekmektedir.Yorgunluğa ve strese bağlı olarak süt miktarı azalma ve hatta bitme belirtileri gösterebilir, ancak herşeyin başı süt temin edebileceğinize inanmaktan geçiyor.

Anne sütü için bazı ipucları :

– İmkan dahilinde bol dinlenme – bol uyku.

– Düzenli süt sağma (böylece beyine süt temini için mesaj göndermiş oluyoruz).

– Dengeli beslenme ve su tüketimi.

2.Anne sütü hiç bir şekilde temin edilemiyorsa ( ki buda son derece doğal) veya yetersiz ise uygun mama ile bebeğin beslenmesinde dikkat edilmesi gereken en önemli ayrıntı aşağıdaki gibidir.

Beslenme bebeğin fiziksel büyümesini sağlarken , beslenme esnasında oluşturulan ortam  bebeğin psikolojik gelişimine önemli katkılar sağlar.

Yeni doğan ile annesi arasında yakınlaşma sağlar , bebek bu esnada her türlü beslenir.

Beslenirken fiziksel konfor sağlanır ve önemli sosyal uyaranlar gerçekleşir , bu nedenle ebeveynler beslenme saatini zevkli , hoş bir zaman dilimi haline getirmeleri önemlidir.

Biberon ile beslenmede bazı ipuçları:

– Sık sık mola verilir ve gazın çıkışı sağlanır.

– Bebek 45 derece dik acı ile göz göze gelecek şekilde tutulur.

– Bebeğin acıkma belirtisi göstermesi beklenir.

3.Kısacası kaygının hertürüsü bebek tarafından aynalanır ve olmumsuz duygu veya huzursuzluk olarak bize geri yansır.Bebeğimizin kilo alımı konusundaki hassasiyet doğal olarak iyi anne olma performansı ile eşdeğer gibi görünmektedir.Özellikle prematüre bebek anneleri için bu tuzak derin kaygılar ve sorunlara neden olmaktadır.

4.Prematüre bebeklerin büyük bir kısmı ( doğum haftasına bağlı olarak) anne göğüsünden direkt olarak dolu dolu emmeyi başaramaz.Bu durum annelerde bebeğini ne kadar zorlaması gerektiği konusunda çeşitli çelişkilere düşmesine neden olmaktadır.

Özetle bebekler için önemli olan nasıl beslendikleri değil, nasıl sevildikleridir.

 

Prematüre bebeklerin beyin gelişimi nasıl olur?

/in /tarafından

Prematüre bebeklerin beyin gelişimi nasıl olur?

Prematüre bebekler yaşamla tanıştıkları andan itibaren, gelişimsel olarak hazır olmadıkları çevreden kaynaklanan girdiler ile başetmek zorundadırlar.

Erken doğan bebeğin diğer organlar gibi beyin gelişimi, yani nöronların doğru bağlantıları tamamlamaları ve gelişimleri kuvöz koşullarında tamamlanmıştır.

Bu konuda uzun süre yeni doğan yoğun bakım bölümünde kalan bebeklerin beyinlerinde  neler olup bittiği  , ne gibi izler geride kaldığı , nasıl etkilendikleri halen araştırılmaktadır.

Ancak bebeğin merkezi sinir sisteminin bu koşullarda olumlu etkilendiğini söylemek mümkün değil.

Hamileliğin 3.cü trimester bebeğin beyinin ani ve hızlı olgunlaştırmayı gerçekleştirdiği önemli bir dönemidir. Bu nedenle 32 haftadan önce doğan bebeklerde nörolojik özellikler doğumdan sonra oluşur.

Yeni doğan yoğun bakım bölümünde bebeğin duygusal ihtiyaçları sınırlı şekilde karşılanmıştır , bu nedenle hastaneden taburcu olan bebekler sosyo-duygusal sorunları bir süre daha taşırlar.

Bu anlamda ev ortamında bebek hem fiziki hemde duygusal olarak yeni bir uyum geliştirmesi gerekmektedir.

Prematüre bebekler korumacı ve özel ilgi ile büyüler , beyin gelişimleri için doğrusu ve gereken de budur.

Ebeveynler düşen görev, bebeklerinin davranışlarını doğru okumaları ve bebeklerini kolayca yorabilecek fazla uyaranlara karşı farkındalık içinde olmalarıdır.

Bebek beyini yeni nöron bağlantıları ile sürekli gelişim gösteren bir organdır.

Beyin gelişirken 2 temel koşulla bağlıdır.

– Genetik yapı ve özellikleri (yaradılış)

– Etkileşim sonunda yaşanan deneyim (beslenmek)

Her bebek gelişmeyi (filizlenmeyi) bekleyen trilyonlarca nöron ( sinir hücresi) ile dünyaya gelir.

Eğer yeterli uyarılma sağlanmaz ise nöron (sinir hücreleri) bağlantıları sağlanmadan kurur.

Doğum esnasında hücreler arasındaki bağlantı hızlı değildir. Beyin pozitif uyaranlara maruz kaldığı ölçüde bağlantılar hızlanmaya başlar.

Beyin doğru uyaranlar ile beslendiği sürece trilyonlarca nöron bağlantısının oluşma potansiyeline sahitiptir.

– Doğum esnasında sinir hücrelerinin bağlantısı %25 oranında gerçekleşmiştir.

– Bebek 1 yaşına geldiğinde ise nöron bağlantıları %75 oranında tamamlanmıştır.

– Çocuk 3 yaşına geldiğinde ise bağlantıların %90 sı tamamlanmıştır.

Beyin gelişirken güvenli ve pozitif bir ortamda beslenirse uygun bağlantıları

(öğrenme kalıpları) oluşmaktadır. Fazla uyaran (ortamdaki stres) olumsuz etkide bulunabileceği gibi atipik sinir hücresi kalıpların gelişmesine neden olabilir.

İlk 1 yıl boyunca fiziksel ve zihinsel gelişim için “güvenli bağlanma” sağlayacak ten ve göz teması, dokunma, konuşma alanlardaki beslenme çok önemi rol oynar.

Yeni doğanlarda etkileşime en güzel örneklerden birisi ekte yer alan deney çalışması videosunda yer almaktadır.

Prematüre bebeklerin beslenmesinde karşılaşılabilecek zorlukların nedenleri nelerdir ?

/in /tarafından

Prematüre bebeklerin beslenmesinde karşılaşılabilecek zorlukların nedenleri nelerdir ?

Beslenme bebeğin fiziksel büyümesini sağlarken , beslenme esnasında oluşturulan ortam bebeğin psikolojik gelişimine önemli katkılar sağlar.Yeni doğan ile annesi arasında yakınlaşma sağlar , bebek bu esnada her türlü beslenir.

Dolaysıyla beslenme her yönden keyifli ve besleyici gerçekleşiyorsa, bebek beslenmeyi olumlu bir tecrübe olarak kayıt eder.Kolay ve doğal gibi görünsede prematüre bebeklerin beslenmesi çok yorucu ve zor bir süreçtir.Bebek için olduğu kadar anne içinde mücadele ve sabır gerektiren bir dönemdir.

* Beslenme sorunu prematüre bebeklerin ilk 1 yılında çok yayındır.

* Emme – yutkunma – nefes almak ; bu muhteşem 3 ‘lünün koordinasyonu premmatüre bebekler için son derece kompleks bir refleks gelişimi demektir.

* Yoğun bakımdan gelen alışkanlık ile aileler bebeğin kilo alarak beslenmesi konusunda hassiyet içinde olurlar.

* Hastane ortamındaki beslenme alışkanlığı .Prematüre bebeklerin oral hoşnutsuzluğu uzun süreli entübe işlemine bağlı olabilir. Uygun oral terapi önerilir.

* Henüz gelişmekte olan yanak kasları

* Ebeveynler uygun besleme tekniklerini ve bebeğin açlık belirtilerini biliyor olmalı.

* Beslenme problemleri sağlık , oral ve davranışsal sebeblerden kaynaklanabilir.

* Reflü beslenmeye bağlı acı verebilir, oral hassiyeti savunma güdüsü ile tetikliyor olabilir.

* Bebek stresli ve yorgun iken, uzun süren zorlanmış göğüsten emme çabası hoşnutsuz bir deneyimin gelişmesine neden olabilir.

* Hastaneden çabuk taburcu olan bebeklerin beslenme sorunları hayati olabiliyor.

* Nefesin sıklılığını ve derinliğini fiziksel istikrarı dengeleyerek sağlamak güçtür.

* Prematüre bebekler düzeltilmiş yaşlarında dahi yaşıtlarının beslenme performasının gerisinde kalabilir.