Yazılar

Prematüre bebeğimin gelişimini hızlandırmak için ne yapmalıyım?

En sık sorulan sorulardan birisi, prematüre doğan bebeğimin gelişimini hızlandırmak için ne yapmalıyım ?

Prematüre Hastaneden eve çıktıktan sonra birçok organı ile ilgili bir takım riskler ve sorunlar devam edebiliyor.

1.) Akciğer ile ilgili problemi olabiliyor: Dış enfeksiyon etkenlerinden iyi korunması gerekiyor, özellikle kış aylarında. Prematüre bebekler ne kadar sık hastalanırsa, ki düşük bağışıklık sistemi nedeniyle akciğer enfeksiyonlarına karşı eğilimleri oluyor ve buda gelişimlerini olmusuz etkiliyor.

Bu nedenle gelişimi desteklemek için hijyene ve kış dönemindeki enfeksiyonlara çok dikkat etmek gerekiyor.

2.) Gözleri ile ilgili sorun olabiliyor. Ailelerin bebeklerinin göz muayene ve takiplerine önem vermeleri gerekiyor, ki eğer gerekirse gerekli girişim için geç kalınmasın.

3.) Nörolojik takip önemli, yani bu bebeklerin merkezi sinir sistemlerinin gelişimi ile ilgili sorun olabiliyor. Ailerlerin bebeklerinin davranışlarını yakından izlemesi ve uyaran çeşitliliğini artırması çok önemli. Bebeğin işaret dilini anlamak, ihtiyaçlarını zamanında karşılamak, bol bol ten teması yapmak, konuşmak ve oyun oynamak beyin gelişimini teşvik etmek için yapılabileceklerin başında gelmektedir.

4.) Beslenme, ailelerin en hassas olduğu konulardan birisidir.Bebeğim ne zaman kilo alacak, ne zaman boyu uzayacak ve ne zaman yaşıtlarına yetişecek gibi kaygılar çok yaygın olabiliyor.

Oysa altını çizmek gerekiyor ki, bu bebeklerin hızlı şekilde kilo alması ve çok hızlı büyümesi çok iyi bir şey değil. Hekimler bunun tam tersini teşvik ediyor ve prematüre bebeklerin kendi hızında, kendi ritminde büyümelerinin daha sağlıklı olduğunu vurguluyor.

Tıp anladı ki prematüre bebeklerin yavaş yavaş, kendi hızlarında büyüyerek zaman içinde akranlarını yakalamaları çok daha sağlıklı.

Prematüre veya çok düşük doğum ağırlığına sahip bebekler çok hızlı kilo alacak olurlarsa, ileriki yaşlarında diabet, karaciğer, kalp ve damar problemleri çok daha fazla olabiliyor.

Beslenme yönünden kilo artışı doktor tavsiyesi dahilinde normal gitmeli,yani aileler bebeklerine çok hızlı kilo ve gerekenden fazla kilo aldırmak için acele etmemelidir.

Prematüre ve düşük doğum ağırlığına sahip bebeklerde, kıt kanat yani az ile idare etme sistemi gelişiyor. İleriki dönemde dış dünyada çok fazla besin almaya başlayınca bir bozukluk gelişiyor.

Bu bebeklerde ailelerin beslenmeye birden yüklenip çok hızlı kilo artışı yaratacak bir caba içine girmemeleri gerekiyor. Prematüre doğan bebeklerin gelecekteki sağlığını korumak için buna çok dikkat etmek gerekiyor.

Prematüre bebeğimin gelişimini hızlandırmak için ne yapmalıyım?

Tekeli Ailesinin PBED ile Tanışması

Tekeli Ailesinin PBED ile Tanışması

Oğlumuz adel tekeli 24,5 haftalıkken 720 gr. Olarak 25. Mayıs 2015 tarihinde dünyaya gözlerini açtı. İlk bebeğimiz 2014 yılında 4 aylıkken doğmuş ve doğarken yitirdiğimiz için büyük bir travma ve stres ile Adel’i karşılayabildik.

Adel, ilk doğduğu an kalbi durmuş ve nefes alamamıştı,  ama doktor müdahalesi ile yarım saatte hayata merhaba demişti.

Doğduğu hastanenin yoğun bakımında yaklaşık 6 ay yattı.  Bu sürecin 4. Ayında çıkmaza girdiğimiz günlerde, yoğun bakım doktorumuzun tavsiyesi üzerine PBED kurucusu  İnci Candemir, in kitabını 12 saatte bitirdim ve içimde büyük umutlar oluştu.

Ama bir o kadarda,  ülkemizdeki prematüre bebek, hastane doktor ve yoğun bakım koordinasyonunun yetersiz olduğunu sorgulamaya başladık eşimle. Neden kitaptaki yazılan süreçleri bir ebeviyen olarak uygulayamıyoruz veya  eğitim alıp, bebeğimizle iletişim kuramıyoruz diye ciddi ciddi  düşünmeye  ve analiz etmeye başladık.

Ve sonunda inci hanım ile iletişim kurmaya karar verdik, inci hanım ile buluştuğumuz gün bizim için ve adel için kırılma noktası oldu, nihayet bizim hislerimize tercüman olan, kaygılarımızı anlayan ve çözüm bulan, minumum şartlarda maksimum sonuç üretebilen kişi ile eğitimlerimize başladık.

Bu süreçte oğlumuz iki kez taburcu oldu ve iki kez tekrar hastaneye yattı. Her iki travmada yine yanıbaşımızda 24 saat  iletişime açık İnci Candemir vardı.

Bu panik ve korku ortamından inci hanım sayesinde kurtulduk ve onun yölendirmesi ile başka bir yerde olanakların yeterli olduğu ve ailece kalabileceğimiz bir hastanede yoğun bakımda 3 gece oğlumuzla geçirdik.

Şimdi daha önce yaşadığımız krizler devam etse bile  İnci Hanım ve PBED sayesinde hepsini atlatabiliyoruz . Halen İnci Hanım bize desteğine ve yol göstermesine tüm sabrı ve idealist yapısıyla devam ediyor.

Özet olarak;

İyiki  670 gr. İle hayata tutunmak kitabını okumuşum ve pbed ile tanışmışım, ülkemizde bu konuda sadece hastanelerin ve modern tıbbın  yeterli olacağını düşünmüyorum.

Eğer pbed ile tanışmasaydık neler olurdu bilemem ama bu krizi atlatabileceğimizi hiç düşünmüyorum.

Teşekkürler pbed teşekkürler inci candemir.

Ertuğrul & Olga & Adel Tekeli

 

Prematüre bebek annesi olmak

Vermekte olduğum eğitimler sırasında erken doğum hikayelerini dinlediğim neredeyse tüm annelerin (kendim dahil) başedilmesi çok zor olan birçok duygu ile karşı karışıya kaldıklarını biliyorum. Bunların başında şok, hakimiyet kaybı,belirsizlik, suçluluk, endişe, çaresizlik, yoksunluk  ve derin korku gelmektedir. Zira hamileliği erken doğum ile sonuçlanan ve bebeğinden ayrılan anne bedensel ve ruhsal olarak büyük bir kayıp yaşar.

Bu travmatik durum ile başa çıkmamıza yardımcı olacak ve 2.eğitim modül konusu olan, bebeğini kuvözde bekleyen ailelere düşen 10 -görevin acıklamasına bu yazımda değinmiyeceğim. Erken doğum ile sarsılan ailelerin 3 evreden geçtiği gözlenmektedir.

1.Aile bebeğini yaşattan hekim ve hastaneye karşı büyük bir minnet duygusu içindedir.

2.Hastanedeki kalış süresi uzamaya başladığında, yıpranan sinirler nedeniyle hemşire veya hekim ile iletişim kazaları baş göstermeye başlar.

3.Hastanedeki kalış süresi 70 gün aşmaya başladığında eşler arasında tartışmalar ve hatta krizler yaşanmaya başlar.

Bu yazıda üzerinde durmak istediğim duygu ise, kuvözdeki bebeğinizi görme, dokunma veya ona zarar verme korkusudur. İlk günlerde bu koruya birde bebeğe bağlanmaktan korkma duygusu eşlik eder ve anneler post-partum depresyonun etkisi ile bebeği ziyaret etmekte dahi güçlük çekebilirler.

Peki erken doğan, prematüre bebek cephesinde neler olur ? Ruhsal ve fiziksel olarak anne karnında 9 ay boyunca olgunlaşmaya programlı her bebek için bu erken ayrılış bir travmadır.

Ancak bebeğin hayata kalması için vazgeçilmez olan yeni doğan yoğun bakım birimi, her anne için  doğal olarak korkutucu bir ortamdır.

İlk öğrenilen şey ise söz konusu kırılgan bu minik bebekler için hijyenin hayati ve tartışılmaz önemi.

Çeşitli hastanelerde imkanlar dahilinde bebek – anne merkezli anlayışı ve yaklaşımlar benimsemiş olsa dahi, annenin koşullanması bebeğine dokunmasına engel teşkil etmektedir.

Oysa kuvözdeki bebeğin iyileşmesi ve gelişmesi için, kokusunu, sesini, tenini, sıcaklığını tanıdığı onu haftalarca karnında büyütmüş olan anne sevgisine en az tıbbi tedavi kadar ihtiyaçı vardır.

Burda söz konusu anne – bebek bağının sürdürülmesi elbette doğru uyaranlar ve koşullar altında sağlanmalıdır. Bunun içinde prematüre bebek sahibi ebeveynlerin bilgi ile desteklenmesi ve yetkinlik kazanmaları gerekmektedir.

Ebeveynlere prematüre bebeklerine gelişimsel ve duygusal desteği nasıl sağlayabileceklerine dair bilgi verilmesi, buna bağlı olarak bebeğin ihtiyaçlarının doğru okunup – uygun olarak karşılanması bir çeşit erken müdahale tedbiri olarak tanımlanmaktadır.

Prematüre bebek annesi olmak

Prematüre bebeklerin beyin gelişimi nasıl olur?

Prematüre bebeklerin beyin gelişimi nasıl olur?

Prematüre bebekler yaşamla tanıştıkları andan itibaren, gelişimsel olarak hazır olmadıkları çevreden kaynaklanan girdiler ile başetmek zorundadırlar.

Erken doğan bebeğin diğer organlar gibi beyin gelişimi, yani nöronların doğru bağlantıları tamamlamaları ve gelişimleri kuvöz koşullarında tamamlanmıştır.

Bu konuda uzun süre yeni doğan yoğun bakım bölümünde kalan bebeklerin beyinlerinde  neler olup bittiği  , ne gibi izler geride kaldığı , nasıl etkilendikleri halen araştırılmaktadır.

Ancak bebeğin merkezi sinir sisteminin bu koşullarda olumlu etkilendiğini söylemek mümkün değil.

Hamileliğin 3.cü trimester bebeğin beyinin ani ve hızlı olgunlaştırmayı gerçekleştirdiği önemli bir dönemidir. Bu nedenle 32 haftadan önce doğan bebeklerde nörolojik özellikler doğumdan sonra oluşur.

Yeni doğan yoğun bakım bölümünde bebeğin duygusal ihtiyaçları sınırlı şekilde karşılanmıştır , bu nedenle hastaneden taburcu olan bebekler sosyo-duygusal sorunları bir süre daha taşırlar.

Bu anlamda ev ortamında bebek hem fiziki hemde duygusal olarak yeni bir uyum geliştirmesi gerekmektedir.

Prematüre bebekler korumacı ve özel ilgi ile büyüler , beyin gelişimleri için doğrusu ve gereken de budur.

Ebeveynler düşen görev, bebeklerinin davranışlarını doğru okumaları ve bebeklerini kolayca yorabilecek fazla uyaranlara karşı farkındalık içinde olmalarıdır.

Bebek beyini yeni nöron bağlantıları ile sürekli gelişim gösteren bir organdır.

Beyin gelişirken 2 temel koşulla bağlıdır.

– Genetik yapı ve özellikleri (yaradılış)

– Etkileşim sonunda yaşanan deneyim (beslenmek)

Her bebek gelişmeyi (filizlenmeyi) bekleyen trilyonlarca nöron ( sinir hücresi) ile dünyaya gelir.

Eğer yeterli uyarılma sağlanmaz ise nöron (sinir hücreleri) bağlantıları sağlanmadan kurur.

Doğum esnasında hücreler arasındaki bağlantı hızlı değildir. Beyin pozitif uyaranlara maruz kaldığı ölçüde bağlantılar hızlanmaya başlar.

Beyin doğru uyaranlar ile beslendiği sürece trilyonlarca nöron bağlantısının oluşma potansiyeline sahitiptir.

– Doğum esnasında sinir hücrelerinin bağlantısı %25 oranında gerçekleşmiştir.

– Bebek 1 yaşına geldiğinde ise nöron bağlantıları %75 oranında tamamlanmıştır.

– Çocuk 3 yaşına geldiğinde ise bağlantıların %90 sı tamamlanmıştır.

Beyin gelişirken güvenli ve pozitif bir ortamda beslenirse uygun bağlantıları

(öğrenme kalıpları) oluşmaktadır. Fazla uyaran (ortamdaki stres) olumsuz etkide bulunabileceği gibi atipik sinir hücresi kalıpların gelişmesine neden olabilir.

İlk 1 yıl boyunca fiziksel ve zihinsel gelişim için “güvenli bağlanma” sağlayacak ten ve göz teması, dokunma, konuşma alanlardaki beslenme çok önemi rol oynar.

Yeni doğanlarda etkileşime en güzel örneklerden birisi ekte yer alan deney çalışması videosunda yer almaktadır.

Kuvözdeki bebeğimi ne zaman kucağıma alabilirim ?

Kuvözdeki bebeğimi ne zaman kucağıma alabilirim ?

Kuvözde kalan bebeğinizi ilk kez kucağınıza almak en önemli ve mutlu dönüm noktalarından birisidir.

Prematüre bebekler düşük doğum ağırlığına sahip oldukları ve tıbbi olarak desteklenmeleri gerektiğinden, anne ve babası dokunmak için günler veya haftalarca beklemek zorunda kalabilir.Bir yeni doğan yoğun bakım hemşiresinin görevindeki en kıymetli an, prematüre bebeğin ailesinin kucağına yerleştirilmesine yardım etmektir.

Kuvözdeki bebeğin kuçağa alınmaya hazır olup olmadığına karar vermeden önce değerlendirme yapılması gerekir.Ebeveyn – bebek temaslarının, özellikle kanguru bakımın karşılıklı olarak bebek ve ebeveyne fayda sağladığı bilinmektedir.Ancak bu temas bebek hazır olmadan sağlanır veya fazla uyaranlara dikkat edilmezse bazı riskler ortaya çıkabilir.

Genel olarak aşağıda yer alan işaretler mevcut ise, bebeğin temasa hazır olduğunu anlamak mümkündür.

 

Bebeğin stabil olması:

Prematüre bebekler hayatlarının ilk günlerinde nabız ve kalp atışlarını düzenlenmeye çalışarak geçirirler.Doktor ve hemşireler bebeğin solumunu düzenlemek için oksijen desteği sağlarken, nabız dalgalanmaları bazen Intraventricular hemorrhage (beyin karıncıklarında kanama) meydana getirebilir.Prematüre bebeklerin dolaşım sistemleri en küçük yer değişikliği ile etkileyebileceği için ilk günler çok büyük hassasiyet gerektirir.

 

Monitör kabloları ve tüpler:

Yeni doğan yoğun bakımdaki bebekler birçok tıbbi teşhizata ve kabloya bağlıdır. Birçok bağlantı takip amaçlı elektrot kablolarından oluşsada, bazıları damaryoluna veya çiğerlere inenen tüplerdir.Dolaysıyla bebeğinizi kucağınıza almadan önce doktorun veya hemşirenin söz konusu bağlantıların konumlarının güvenli olduğunu onaylamaları gerekmektedir.

 

Ebeveyn tarafından bakımın üstlenmesi:

Kucağa alınmaya uygun olan bebeklerin, kuvöz içindeki bakımları (bez değişitirme, banyo – silme, pozisyonlama gibi ) ebeveynleri tarafından sağlanabilir.Bebeğe dokunma işlemi tolere edilmesi gereken bir uyaran olduğu için ilave oksijen desteği ihtiyaç gösterebilir, buna ebeveynin hazırlıklı olması gerekir.

 

Operasyon sonrası toplarlanma:

Eğer bebek bir operasyon geçirmişse, dokunmak veya kucağa almak için operasyona bağlı müdahalelerin( tüp veya katerter bağlantısı) uygunluk göstermesi beklenmelidir.

 

Ciltteki nem seviyesi:

İleri prematüre bebeklerin ciltleri henüz olgunlaşmadığı için kolaylıkla nem kaybına bağlı olarak dehidrasyon meydana gelebilir.Kuvözdeki ortam nem bariyerini korduğu için bazı bebekleri 27 haftadan önce kucağa almak uygun olmayabilir.

 

Doktor ve hemşirenin onayı:

Yeni doğan doktor ve hemşireleri prematüre veya hasta bebekler konusunda uzman kişilerdir.Meslekleki donanıma sahip bu kişilerin görevi size bebeğinizi sağlıklı olarak teslim edebilmek olduğundan dolayı, görüşlerini dikkate almak gerekir.Eğer bebeğinizi kucaklamaya onay vermiyorsalar, mutlaka doğru bildikleri birşey vardır.