Yazılar

Prematüre Bebeklerde Reflü

/in /tarafından

Prematüre Bebeklerde Reflü

Birçok bebekde görülmekle beraber, prematüre doğan bebeklerde de sıkça yaşanan sorunlardan birisi Reflü sorunudur. Reflü kısaca midedeki yiyeceklerin yemek borusuna veya ağız içine geri atılmasıyla neden olur. Yemek borusunda yanma ve hassasiyet yaratan bu durum, bebeğin beslenmeye bağlı olarak sürekli olarak huzursuz olmasına neden olur. Bebeğinizin reflü sorunu yaşadığını düşünüyorsanız, kesin tanı ve tedavi için uzman doktora başvurmasanız gerekmektedir.

Niçin Prematüre bebeklerde reflü daha sık görülür ?

Prematüre bebeklerin yaygın olarak reflü sorunu yaşamalarının 2 ana nedeni vardır.Birincisi prematüre bebeklerin genel olarak az gelişmiş ve zayıf kas yapısına sahip olmaları, yemek borusu kapacığının da gevşekliğine neden olabilmesidir.

İkinci neden ise prematüre bebeklerin sıkça yaşadıkları solunum zorluğuna (Respiratory distress) bağlıdır. Atipik nefes alışverişine bağlı olarak akciğerler yemek borusunda kasılma meydana getirmektedir.

Bu iki faktör prematüre bebeklerde yaygın olarak miğde asitlerinin ve sindirilmemiş besinlerin miğdeden geriye doğru, yemek borusuna atılmasına ve böylece hassasiyet oluşmasına neden olur.

Bu sıkıntılı durumu ağız yolu ile gaz çıkartarak dengelemeye çalışmak mümkün olsada, her gün tekrar eden hassasiyet giderek yemek borusunda yanma ve acıya neden olur.

Hafif ve ağır Reflü tanısı arasında ne tür farklar vardır ?

Reflü hafif seyir ediyorsa,beslenme sırasında sık sık (geğirtmek) ) gaz çıkartmak üzere mola vermek, beslenme sonrası dik pozisyonu korumak ve emzik ile desteklemek gibi sabır isteyen çözüm yoları bulunabilir.

Bebek büyümeye devam ediyorsa ve zaman zaman keyifli görünüyorsa, ebeveynler ipuçularını takip ederek her bebek için işe yarayan farklı çözüm yolları keşif edebilir.

Ancak reflü ağır seyir ediyorsa ve aşağıdaki belirtiler söz konusu ise uzman bir hekim başvurmanız gerekmektedir. Böylece gerekli tedavi ve destek sağlanmış olacaktır.

– Bebek nedensiz huzursuzlanır – beslenme sırasında ve sonrasında

– Bebek beslenmeyi red eder veya çok az miktarlar alır

– Sürekli veya aralıklı kusmalar

– Beslenme sırasında tıkanma

– Beslenme sırasında solunum durması ve morarma

– Gaita‘da kan görülmesi

– Sık öksürük ve enfeksiyon belirtisi

– Yetersiz kilo alımı

Prematüre Bebeklerde Reflü nasıl tedavi edilir ?

Reflü tedavisinde hedef miğdedeki besinin yerini koruması ve beslenme borusuna geri atılmasını önlemektir. Besinler miğde içindeki yerini koruduğu sürece, beslenme borusundaki tahriş engellenmiş olur ve iyileşme sağlanır. Tedavinin her türünün, bebeğinizdeki gerekli iyileşmeyi sağlaması için zaman alacağı ve sabır isteyeceği unutulmamalıdır. Aşağıda yer aldığı üzere basitten, komplekse doğru giden pek çok çözüm yolu vardır.

Dik pozisyon :

Tüm yeni doğan bebeklerde olduğu gibi prematüre bebeklerde ilk 6 ay boyunca sırt üstü uyutulması gerekmektedir ( SIDS – Ani Bebek Ölüm Sendromu nedeniyle). Bu durum doğal olarak miğdedeki besinlerin yer çekimine ters etki yapmasına yol acmaktadır. Araba koltuğu veya benzeri ana kucağı pozisyonlarıda bebeğin miğdesi üzerinde baskı yaratması sebebiyle beslenme sonrası uygun çözümler arasında değildir. Bunun yerine bebeğin en dik hali ile gerekirse uzun süre uygun kucak pozisyonda tutulması önerilmektedir. En uygun pozisyon için bkz. safe & effective wedge like the Res-Q Wedge

 

Sık sık geğirme molası ve emzik kullanımı:

Ebeveynler beslenme esnasında sık sık mola verip, miğdedeki minik gaz çıkışlarını teşvik etmelidir böylece büyük geğirmelerin büyük besin miktarların geri atması önlenmiş olur. Ebeveynler özellikle beslenme sonrası ve gün içinde bebeklerinin emzik kullanımını teşvik etmeleri hafif reflü vakalarında çözüme yardımcı olacaktır. Zira yutkunma refleksi ve beslenme borusunda oluşan baskı miğdedeki besinleri baskılayıcı etki yapmaktadır.

 

Kıvam artırıcı besin desteği

Bebeğinizin doktoru ile görüşerek kullanmakta olduğunuz hazır mama değişikliğine veya anne sütüne ilave kıvam artırıcı besin destekleri konusunda yardım istemek çözüm yollarından birisi olabilir.

Daha fazla detay için American Academy of Pediatrics warning here)

 

Anne sütü ile beslenmede, Anne’nin gıdasına dikkat

Reflü’nün en sık karşılaşılan nedenlerinden biride bebeğin belirli proteinleri tolere edememesidir. Prematüre bebeklerini anne sütü ile besleyen annelerin kendi günlük beslenmelerinde bazı şarküteri ve süt ürünlerini, yumurta, soya ve bazı et çeşitlerini çıkartmaları gerekebilmektedir. Bu konuda annenin iyi gözlem yapması ve konuyu araştırması önerilmektedir.

Önerilen yazılar: this article , this article ,specialized formulas

 

Reflü için ilaç tedavisi

Elbette her ebeveyn bebeği için ilaçsız çözüm yolları tercih etmektedir.Ancak yukarda sayılan çözüm yolları sorunu ortadan kaldırmıyorsa doktor tedavisinin öngöreceği ilaçları kullanmak gereklidir.

Zira reflü tedavisinde kullanılan ilaçlar miğdedeki asit dengesini sağlarken, beslenme borusundaki tahrişi önlemeye yönelik işlev göstermektedirler.

Reflü ilaçlarının bir olumsuz yan etkisi miğdedeki asitleri etkisiz hale getirmesi ve böylece bakterilerin oluşmasına zemin hazırlanmasıdır.

Böylece bebekler daha fazla enfeksiyon riski ile karşı karşıya kalırlar.

Dolaysıyla zaman ve sabır istesede ilaçsız çözüm yollarını denemek en ideal durumdur.

 

Reflü ameliyatı

Reflü ameliyatı bebeklerde pek önerilmemektedir.Ancak gerekli kilo artışı ve büyüme hiç sağlanamıyorsa veya solunum sorunu varsa durum değerlendirilebilir.

Reflü bebekler için olduğu kadar ebeveynler içinde son derece  sıkıntı verici bir durumdur.

Reflülü bebekler son derece hassas olur.Anne ve baba olarak bebeğimizin acısını dindirememek , ona care bulamamak son derece yıpratıcı bir süreçtir.

Beslenme gibi bebeği için son derece gerekli bir sürecin, acı,gerginlik ve huzursuzluk yaratması özellikle anneyi çok zorlamaktadır.Bu zor durumun geçici olduğu ve bebeğin büyümesi, ek gıdaya geçişi ile birlikte hafifleyeceği unutulmamalıdır.

 

Kaynaklar :

http://www.webmd.com/heartburn-gerd/reflux-infants-children

http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/infant-acid-reflux/home/ovc-20157639

http://www.niddk.nih.gov/health-information/health-topics/digestive-diseases/ger-and-gerd-in-infants/Pages/overview.aspx

Prematüre bebek annesi olmak ve anne sütü

/in /tarafından

Prematüre bebek annesi olmak ve anne sütü… Şüphesiz anne sütünün eşsiz ve benzersiz faydalarına, özellikle prematüre bir bebeğin annesi iseniz hakimsinizdir.

Erken doğum yapan annelerin, başta sağlık görevlileri olmak üzere çevrelerinden en sık duydukları bu iki sihirli sözcüktür “Anne sütü, anne sütü”.

Ancak anne sütünün temini için gerekli şartlar oluşmamışsa. Yani beslenmesi için dudaklar ile teninize dokunan, kokusundan ve varlığından tıbbi bakım koşulları nedeniyle uzak kaldığınız prematüre doğan bir bebeğiniz varsa süt üretebilmek güçtür. Kuvözde çeşitli sağlık riskleri taşıyan bebeği ile bağ kurmakta güçlük çekmenin yanı sıra, yaşanan korku, belirsizlik ve hatta suçluluk duyguları erken doğum yapan anneler için ağır bir travmadır.

Bu noktada “anne” olabilmenin ve bebeğine fayda sağlayabilmenin tek yolu “süt temini” imiş gibi bir açmaz daha çıkar prematüre bebeği olan annelerin karşısına. Üçüncü ama elbette sonu gelmeyen prematürelik gerçekliği, anne sütünün var ile yok arasında bocalarken artan kaygı ve gerilime bağlı ( örn. bebeğin geçirdiği bir ameliyat vb.) olarak tamamen tükenmesi.

Bu konuda eğitimlerim boyunca annelerden doğal olarak duyduğum en sık yanıt  “Sütüm vardı ama kesildi” şeklindedir.

24 haftalık doğan bir bebeğin annesi olarak ve tam 18 ay boyunca süt sağmış olmam gerçeğini başka annelere güç vermesi için aktarıyorum. Ve her zaman şunu ilave ediyorum, anne sütü için gerekli 2 madde vardır.

Birincisi sütünün olacağına dair Inanç ve diğeri de oluşması için Emek. Ama ne emek !!!

Prematüre bebek annelerinin sütü neden şifalıdır biliyormusunuz ? Bebeğiniz yaşam mücadelesi verirken, sizin onun için içine göz yaşlarınızı akıttığınız bir damla süt için harcadığınız emek ve inanç eşsiz bir iksir meydana getirir.

Hiç mi hiç kolay değil bunun üstesinden gelmek ve herşeye rağmen süt temin edebilmek.

Birde anne sütünü engelleyen bir başka kısır döngü daha vardır.

1.”Sütün kesilirse” endişesi

2.Uykusuzluk ve yorgunluk

3.Stres ve üzüntü

Böyle bakıldığında prematüre bir bebeğin annesinden süt temin etmesini beklemek haksızlık ve diğer yandan bir mucizeye imza atmasını beklemektir.

İnanın bana bu mucizeyi gerçekleştirebilecek öyle çok anne tanıyorum ki !

Not : Teknik olarak prematüre doğum yapan anne ilk günden itibaren aksatmadan her 3 saate 1 kez. Hiç ama hiç aksatmadan düzenli olarak çift göğüsten pomplalayarak süt temin etmeye çalışmalıdır. Süreç sonunda mutklaka süt elde edilecektir.Anahtar nokta ; düzenlilik ve devamlılık sağlamaktır.İlk süt olan Kolostrum , prematüre bebek için çok hayati bileşenler içermektedir.

Prematüre bebek annesi olmak ve anne sütü

Prematüre bebeklerde oral motor (beslenme) gelişim sorunları

/in /tarafından

PBED eğitim programı ile desteklemekte olduğun ailelerden gelen en sık soru ve sorunların başında beslenme konusu gelmektedir. Prematüre bebeklerde beslenme sorunları 2 ayrı dönemde ele alınmalıdır.

1.Yeni doğan bebeklerde ilk 6 ay boyunca karşılaşılan emme güçlükleri

2.Ek gıdaya geçiş ile birlikte yeme – yutma – çiğneme bozuklukları

 

Aşağıda yer alan bilgiler yeme – yutma – çiğnemeye yönelik oral motor gelişim sorunlarına yöneliktir. Oral kas gelişim geçikmesine bağlı olarak emme güçlüğü çeken birçok prematüre doğan bebekde ilerleyen dönemlerde yeme – yutma – çiğneme bozuklukları görülebilmektedir.

Her zaman eğitimlerimde belirttiğim gibi aileye düşen en önemli görev yolunda gitmeyen durumun erken tespit edilip fark edilmesi. Bebeğin takibini yapan hekim ile duruma dair tespitler aktarıldıktan sonra Türkiye ‘de sayıları giderek artan Oral Terapistlerden birine başvurmak gerekmektedir.

Kuşkusuz bebeklerin oral motor gelişim sorunları ile ilgili en doğru teşhis konunun uzmanına aittir. Prematüre bebek sahibi ebeveynlerde genel bir farkındalık yaratmak üzere aşağıda yer alan bilgiler derlenmiştir.

 

Dikkat edilmesi gereken ipucları:

1.Annenin beslenmes esnasındaki bebeğini tutuş pozisyonu – bebeğin postürü.

2.Beslenme esnasında sağlanan psikolojik ortam ve tutum.

3.Bebeğin beslenmeye hazır oluşu.

4.Egzerizler için bebeğin hazır oluşu – asla zorlama yapılmamlıdı

5.Her bebek bireysel farklara sahiptir.Bir bebek için uygun olan ekzersiz diğer için uygun  olmayabilir.Bu nedenle bebeğe neyin iyi geldiğini iyi gözlemlemek gereklidir.

 

Oral motor farkındalık ve duyarlılık oluşturma

Beden üzerinde çok dokunuş duyarlılığı olan sinir hücreleri, ayak tabanı , el ayası,parmak ucu,dil , dudaklar ve yüzde bulunur (Field,2001).

Bu bölgelere uygulanan bilinçli dokunuşlar vücudu genel olarak rahatlatmakla beraber, sinir hücrelerine uyarıcı mesajlar iletmektedir.

Bu nedenle vücudun bu bölgeleri oral – motor destekleme programı için önemlidir.

Oral – motor programın en önemli kısmı, bebeğin veya çocuğun uygulanacak olan alıştırmaya – egzersize iştirak etmesi yani katılımı. Aksi taktirde, zorlama ‘’kaçış veya savaş tepkisine ’’ neden olacaktır.Böylece aktarılmayak istenen dokunsal mesaj, otomatik hareket kalıpları ve duyusal tepkimeye ters düşecektir.

Oral motor alıştırmasına başlamadan önce söz konusu 6 bölgeye yumuşak masaj hareketleri yapılması önerilmektedir.(Çocuk kendiside yapabilir) Çünkü vücudun uç kısımlarıdan başlayarak merkeze (yani ağız bölgesine) ilerlemek çok önemlidir.

1.Yağ veya losyon kullanılarak yüz , ağız ve dudakları kapsıyacak şekilde cene bölgesi yuvarlak hareketler ile ısındırılır.Bebeğin hareketler sırasında ağzını ne kadar açtığını gözlemlemek önemli.Bu sırada ‘’ağızını küçült – ağzını kapat- dudaklarını birleştir’’ gibi talimatlar ile aktivite desteklenir.

2. Her zaman dokunsal aktivitelere, sözel destekler eşlik etmeli. “Şimdi sol ayak tabanına dokunuyorum gibi.”

3. Yüz kasları ısındırılıp dokunsal uyaranlara hazır olduğunda parmak ucları ile dudaklara hafif masaj hareketleri ile başlanır. Ne yaptığımızı anlatan sözel destekler devam eder.

 ALIŞTIRMALAR: 

1.Pipet ile çiğneme alıştırması :

Cene, dudak ve dil kaslarını çalıştırılır. Bebeğin karşısına geçip sizi taklit etmesini teşvik edin.Dişleri olan tüm bölgelerde kısa süreli ısırma – çiğneme alıştırması yapılır. Sağ – sol – ön olmak üzere her 3 bölgede 10 ile  30 ‘er tekrar hedeflenmektedir.Alkış ve sayı sayarak  bebek teşvik edilir.

Çiğneme esnasında ağız ne kadar az acılırsa ( küçük açıklık) o kadar iyi. Çiğneme esnasında ağızın kapalı tutulması teşvik edilmelidir. Ebeveyn parmaklar ile ağızın kapalı tutulmasına destek sağlayabilir. ‘’Ağızını kapalı tut ‘’ diyerek teşvik edilir.

Çiğneme esnasında istenen cene hareketi aşağıya – yukarı olmalı. Sağ – sola veya öne doğru değil. Yukarıda sözü edilen hareketler doğru yapılmıyorsa, egzersizi bir başka defa denemek üzere kesmek gerek.

 

2.Nuk fırca ile Dil bastırma alıştırması:

Nuk masaj fırçası özellikle oral motor farkındalık egzersizleri yapmak üzere geliştirilmiştir. Bu alıştırma sıra olarak pipet çiğneme egzersizinin ardından yapılacağı için çok önemli olan nokta bebeğin Nuk fırçasını çiğnememesidir. Nuk fırçası ile bebeğin dili ağızın içinde aşağıya doğru hafif basıtırılır ( sabit şekilde tutularak ).

Uygulama sırasında dilin ağızın içinde kalması önemli.

Amaç dilin cene ile bağımısız hareketini teşvik etmek ve böylece farkındalık yaratmak. Eğer dil ve cene kasları birbirinden bağımsız hareket edemiyorsa bebeğin ağız kocam açılır ve dili ağızın içinde kalmaz. İstenmeyen bu durum için bebek 10 ile 30 aralığında sayı sayılarak teşvik edilmelidir. Alıştırma sırasında ebeveyn cene altından tutarak, dilin ağız içinde kalması destekleyebilir .

Yine tüm hareket boyunca ağızın minimum açılması hedeflenir. Bu alıştırma ile dil kasının ağız içindeki farkındalık ve böylece normal oral motor duyarlılık gelişimi hedeflenmektedir.

3.Nuk fırca ile  Dil fırçalama alıştırması:

A. Fırca dilin üst orta yerine yerleştirilir , ileriye ve geriye ( öne arkaya) dilin üzerinde hafif fırçalama /  masaj hareketi yapılır.10 – 15 tekrar.

B. Fırca dilin alt orta yerine yerleştirilir , ileriye ve geriye ( öne arkaya) dilin altında hafif fırçalama /  masaj hareketi yapılır.10 – 15 tekrar.

 

4.Nuk fırca ile  Dil kıvırma  alıştırması:

A.Bu alıştırmada bebeğin dilinin ön uc kısımı kıvrılır ve fırça ile sabit tutulur. Dil yine ağız içinde kalmalıdır. 10 ile 30 arasında sayı sayarak sabit şekilde beklenir. x 5- 10 kez tekrarlanır

B.Sırası ile bebeğin dili sağ – sol  tarafından orta iç hatta doğru kıvrılır. Dil yine ağız içinde kalmalıdır.10 ile 30 arasında sayı sayarak sabit şekilde beklenir. x 5 – 10 kez tekrarlanır.

Tüm alıştırmalarda amaç dil ve cene kaslarını birbirinden bağımsız şekilde hareket etmeye teşvik etmeyi amaçlamaktadır. 4 -5 yaş çocuklar için NUk fırça yerine pilli dış fırçası kullanılabilir.

5.Parmaklar ile Diş etkerine masaj alıştırması:

Anne veya babanın hiçbir araç kullanmadan bebeğinin diş etlerine parmak ucları yardımı ile uygulayacağı hafif masaj hareketleri farklı uyaran çeşitliliği yaratacaktır. (Ellerin temiz olması koşullunda)

Tüm ekzersizler için altın kural :

Her bebek bireysel farklara sahiptir.Bir bebek için uygun olan ekzersiz diğer için uygun olmayabilir. Bu nedenle bebeğe neyin iyi geldiğini iyi gözlemlemek gereklidir.

 

Prematüre bebeklerde oral motor (beslenme) gelişim sorunları